Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền y học hiện đại thì các phương pháp từ Đông y ngày càng được đầu tư nghiên cứu, cải tiến, đặc biệt phù hợp với cơ địa của người Việt Nam. Điều trị tai biến mạch máu não bằng Đông y là một trong những đề tài được nhiều người quan tâm, nhất là trong tình hình số người bị tai biến đang có xu hướng gia tăng. Vậy, cụ thể phương pháp này là gì và ưu nhược điểm của nó ra sao? Cùng tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết dưới đây.
1. Tai biến mạch máu não là gì?
Tai biến mạch máu não là tình trạng cung cấp máu và oxy đến não bộ bị gián đoạn, khiến các tế bào não bị chết dần, gây tổn thương các mô não và hoại tử dần, làm người bệnh mất khả năng kiểm soát và điều khiển các cơ quan trong cơ thể.
2. Giải pháp hỗ trợ điều trị tai biến mạch máu não bằng đông y
2.1. Châm cứu chữa tai biến mạch máu não
Nguyên lý của phương pháp này đó là dùng các kim châm tác động vào hệ kinh mạch, huyệt đạo bị tổn thương, giúp đả thông kinh mạch, tạo phản ứng kích thích các dây thần kinh bị tê liệt và tái tạo chúng.
Thời gian châm cứu thường kéo dài 20 – 30 phút mỗi lần và duy trì thực hiện 3 lần/tuần, kéo dài từ 1 – 3 tháng tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của người bệnh.
2.2. Bấm huyệt trị tai biến mạch máu não
Bấm huyệt là phương pháp được nhiều người bệnh tìm đến để điều trị tai biến mạch máu não. Khi dùng cách này cần xoa bóp kết hợp bấm huyệt ở phần cánh tay và chân của người bị liệt theo trình tự sau:
- Cánh tay: Bấm các huyệt khúc trì (tận cùng ngoài nếp gấp khuỷu), hợp cốc (kế giữa xương đốt bàn ngón cái và ngón trỏ), mỗi huyệt bấm 30s. Tiếp đó xoa bóp từ bả vai đến cánh tay, mu bàn tay, ngón tay, kẽ tay liên tục. Thực hiện 3 lần/1 vị trí.
- Chân: Bấm các huyệt lương khâu (vị trí góc trên bên ngoài xương bánh chè thẳng lên 3cm), túc tam lý (góc dưới bên ngoài xương bánh chè thẳng xuống 4,5cm), lương lăng tuyền (đầu dưới xương bánh chè xuống 3cm rồi ngang ra ngoài 1,5cm), tam âm giao (lồi cao mắt cá trong xương chày đo lên 3 thốn). Xoa bóp kết hợp từ phần đùi đến khớp đầu gối tới cổ chân, bàn chân và các ngón chân. Thực hiện tối thiểu 3 lần/1 vị trí.
3. Các bài thuốc đông y chữa tai biến mạch máu não
3.1. Bài thuốc Thiên ma câu đằng ẩm
- Thành phần bao gồm: Thiên ma, đỗ trọng, tang sinh, câu đằng, ngưu tất, ích mẫu, chi tử, phục thần, thạch tuyết minh.
- Cách dùng: sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Bài thuốc có tác dụng chữa đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, suy nhược cơ thể và huyết áp cao. Giảm đau xương khớp, đau dây thần kinh. Ngoài ra, bài thuốc còn giúp tránh tình trạng đột ngột trúng cảm, loạn thần kinh và co giật mà người bị tai biến mạch máu não dễ gặp phải.
3.2. Bài thuốc Hóa đàm thông lạc thang
- Trong thang thuốc chứa các thành phần: Phục linh, bạch truật, thiên ma, thiên trúc hoàng, hương phụ, đởm nam tinh, bán hạ, đại hoàng.
- Cách dùng: sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Công dụng của bài thuốc điều trị tai biến mạch máu não bằng Đông y này đó là giúp hóa đàm tức phong, thông kinh lạc, hỗ trợ điều trị và cải thiện các tình trạng như hoa mắt, chóng mặt, tê bì chân tay, méo miệng, liệt nửa người….
3.3. Bài thuốc Trấn can tức phong thang
- Bài thuốc có chứa các vị thảo dược: Mẫu lệ, đại giả thạch, long cốt, bạch thược, ngưu tất, thiên môn, huyền sâm, quy bản, nhân trần, mạch nha, cam thảo, xuyên luyện tử.
- Cách dùng: sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Khi sử dụng, bài thuốc sẽ phát huy công dụng trị âm tiềm dương, trấn can tức phong. Kết hợp với châm cứu sẽ hiệu quả trong điều trị thể trúng phong kinh lạc.
3.4. Bài thuốc Bổ dương hoàn ngũ thang
- Thành phần có trong bài thuốc: Địa long, đương quy, xích thược, hồng hoa, xuyên khung, đào nhân, hoàng kỳ.
- Cách dùng: Sắc thang thuốc với nước sau khi sắc thì chắt lấy 1 chén nước cốt và chia làm 2 lần uống trong ngày.
- Bài thảo dược có công dụng ích khí lợi huyết, thông lạc phù hợp với những người sau tai biến. Giúp người bệnh lợi tiểu, hoạt huyết, hạ huyết áp, tăng sức bền cho thành mạch, đẩy lùi nguy cơ đột quỵ xuất huyết và cải thiện nhanh chóng di chứng sau tai biến.
3.5. Bài thuốc từ địa long
Địa long, đậu đen và lá rau ngót sau đi phơi khô sao vàng, sau đó sắc lấy nửa chén, chia làm 2 lần uống trong ngày. Đối với những bệnh nhân mới bị tai biến chưa quá 10 ngày thì chỉ cần uống 3 thang là bệnh tình đã được cải thiện rõ rệt.
3.6. Bài thuốc từ kỷ tử, mạch môn
Sắc kỷ tử và mạch môn lấy nước uống thay nước lọc, uống trong ngày. Bài thuốc điều trị tai biến mạch máu não bằng Đông y này giúp trị chứng trúng phong có hiện tượng đau đầu, hoa mắt, tăng huyết áp, mặt nóng đỏ, mờ mắt. Tuy nhiên lưu ý những người có chứng hư hàn, rối loạn tiêu hóa đi tiêu lòng thì không dùng được bài thuốc này.
3.7. Nhân quả đào, thảo quyết minh
Đem 2 nguyên liệu này sắc kỹ, khi uống lấy thêm một chút mật ong, sẽ giúp lưu thông khí huyết, có hiệu quả đối với các trường hợp bị tai biến do có cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu.
3.8. Hoàng kỳ, bạch thược vàng, quế, gừng tươi
Cho tất cả các thảo dược trên đi sắc lấy nước uống luôn hoặc cho gạo tẻ vào nước sắc để nấu thành cháo. Phương pháp điều trị tai biến mạch máu não bằng Đông y này sẽ giúp tăng cường khí huyết, bổ hư trợ dương.
3.9. Hoàng kỳ, táo tàu, đương quy, kỷ tử
Sắc lấy nước của các vị thuốc trên nấu với gạo tẻ và thịt nạc thành cháo cho người bị tai biến mạch máu não. Món ăn này sẽ giúp người bệnh hồi phục sức khỏe hiệu quả.
3.10. Vừng đen hòa với đường
Vừng đen sau khi rang chín, giã nhỏ lấy 2 thìa rồi hòa với một ít đường trắng, cho nước sôi vào khuấy đều, đợt nguội bớt rồi uống. Tuy đơn giản nhưng bài thuốc này có tác dụng sinh huyết, giãn cơ bắp, hỗ trợ giúp cải thiện di chứng liệt nửa người sau tai biến.
4. Những món ăn có vị thuốc Đông y tốt cho người sau tai biến
4.1. Tam thất hầm chim bồ câu
Thái tam thất thành các lát nhỏ sau đó nhồi vào bụng chim bồ câu, tẩm ướp các gia vị khác cho vừa ăn, sau đó đem đi hấp cách thủy cho thịt chim chín mềm. Ăn món ăn 1 – 2 lần/ tuần để bồi bổ cơ thể giúp nhanh chóng hồi phục sau tai biến.
4.2. Thịt lợn ninh nhừ
Nguyên liệu gồm có thịt lợn, hoàng kỳ, đương quy, kỷ tử, táo tàu.
Đem ninh nhừ các nguyên liệu trên trong nhiều giờ, thêm gia vị cho dễ ăn. Món ăn điều trị tai biến mạch máu não bằng đông y này giúp tăng cường khí huyết, sinh huyết, bổ hư trợ dương, đặc biệt thích hợp cho những người bệnh đang điều trị sau tai biến, bị liệt hoặc tay chân bị teo.
4.3. Não lợn hầm
Não lợn hầm với thiên ma thái lát mỏng, thêm chút nước nấu dưới dạng canh, đun nhỏ lửa. Ăn và uống nước 3 lần/ngày.
4.4. Cháo gạo tẻ
Gạo tẻ, hoàng kỳ, bạch thược sao vàng, quế, gừng, táo tàu sắc kĩ với nước bỏ bã lấy nước cốt nấu cháo. Ăn mỗi ngày 1 lần sẽ có tác dụng bồi bổ cơ thể, nhất là những người bị liệt nửa người, chân tay bị teo mềm, không có lực, ăn uống được sau tai biến.
4.5. Cháo trai sò
Nấu gạo tẻ thành cháo, sau khi cháo sôi thì đổ thịt trai sò đã băm nhỏ vào nấu nhừ, cho gia vị vừa ăn. Lúc chuẩn bị ăn thì cho hành lá. Món ăn giúp hỗ trợ điều trị tai biến mạch máu não bằng Đông y này phù hợp với những người bị cao huyết áp, hay hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, nhưng lại không phù hợp với những người thể hư hàn.
4.6. Cháo hoa cúc
Hoa cúc sau khi phơi hoặc sấy khô thì tán nhỏ và đem bảo quản. Mỗi lần nấu cháo, lúc gạo đã chín nhừ thì cho bột hoa cúc vào đun sôi lại là ăn được. Dùng sáng và chiều, giúp an thần, ngăn ngừa tăng huyết áp, chóng mặt, đau đầu. Tuy nhiên, người bị bệnh đái tháo đường không dùng được món ăn này.
4.7. Cháo trai, hàu
Cho các nguyên liệu gạo tẻ, trai hàu và nấu cùng cho đến nhừ, ăn vào sáng và chiều rất tốt cho người bị cao huyết áp, đau đầu, tai biến, không dùng cho người bị chứng hư hàn.
5. Ưu – nhược điểm của phương pháp điều trị tai biến bằng Đông y
5.1. Ưu điểm
Bên cạnh các phương pháp Tây y thì người bệnh còn có thêm một giải pháp khác đó là sử dụng các bài thuốc Đông y kết hợp với bấm huyệt châm cứu giúp hồi phục di chứng sau tai biến hiệu quả.
Đa phần các bài thuốc điều trị tai biến bằng Đông y thường dễ áp dụng, phù hợp với cơ địa nhiều người dân Việt. Có thể dễ dàng chế biến thành các món ăn để bồi bổ sau tai biến. Đồng thời, phương pháp này khá lành tính, ít gây tác dụng phụ như thuốc tây.
5.2. Nhược điểm
Các bài thuốc Đông y chữa tai biến đều sử dụng nguyên liệu từ thảo dược tự nhiên nên rất an toàn, lành tính. Đặc biệt người bệnh có thể sử dụng lâu dài sau tai biến để hỗ trợ phục hồi và ngăn ngừa bệnh tái phát. Tuy nhiên, đối với trường hợp bệnh nhân cần cấp cứu khi bị tai biến thì các bài thuốc này không mang lại hiệu quả. Lúc này, người bệnh cần được đưa tới cơ sở y tế để được cứu chữa kịp thời, tránh bỏ qua giai đoạn vàng làm ảnh hưởng đến khả năng phục hồi.
Ngoài các bài thuốc điều trị tai biến mạch máu não bằng Đông y vừa nêu trên thì hiện nay các sản phẩm cũng được bào chế từ các thảo dược cũng là lựa chọn thông minh của nhiều người. Vừa đảm bảo lành tính, an toàn khi sử dụng lại tiện lợi, không phải đun sắc mà vẫn đảm bảo được hiệu quả và công dụng đối với người bệnh.
Các bác sĩ khuyên nên sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được Bộ Y Tế cấp phép lưu hành và công bố. Trong y học thì 2 thành phần có chức năng cực kỳ hiệu quả trong việc giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng tai biến mạch máu não nặng đó là Ginkgo Biloba (bạch quả) và Cao Blueberry. Trong đó, Ginkgo Biloba có vai trò hoạt huyết, tăng cường lưu thông mạch máu não, giúp hệ tuần hoàn máu não hoạt động được thuận lợi, trơn tru hơn. Cao Blueberry có chức năng cải thiện sức khỏe hệ thần kinh nói chung, nuôi dưỡng và bảo vệ hệ thần kinh, ngăn ngừa bệnh tim mạch. Ngoài ra các thành phần tiền vitamin B1, B2, B6 có trong sản phẩm giúp kích thích nhanh sự tái sinh dây thần kinh, giải quyết các rối loạn chức năng dây thần kinh, góp phần giúp người bệnh rút ngắn thời gian điều trị bệnh. Sản phẩm cũng cần phải chứa thành phần Chondroitin, vì nó giúp hàn gắn màng dây thần kinh, hỗ trợ điều trị và phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.
Để phòng ngừa bệnh tai biến và phục hồi bệnh tai biến hiệu quả nhất hãy lắng nghe PGS.TS Trần Đình Ngạn, Nguyên Chủ nhiệm khoa Tim thận khớp nội tiết, Nguyên PGĐ Viện Quân y 103 tư vấn TẠI ĐÂY.
Tai biến mạch máu não là một căn bệnh nguy hiểm và có thể để lại nhiều di chứng nặng nề. Phương pháp điều trị tai biến mạch máu não bằng Đông y vẫn có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Vì vậy, bạn cần điều trị phối hợp các phương pháp theo phác đồ điều trị của bác sĩ để sớm hồi phục và phòng ngừa tai biến tái phát nhé. Chúc bạn sức khỏe!
