Việc tập luyện và điều trị vật lý trị liệu là phương pháp hữu hiệu giúp người mắc tai biến mạch máu não có thể phục hồi dần trở lại. Vậy có những bài tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến nào? Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé.
1. Vật lý trị liệu phục hồi hiệu quả di chứng sau tai biến
Tình trạng tai biến mạch máu não xảy ra do lượng máu lên não bị giảm đột ngột, gây tắc hoặc vỡ mạch máu não. Người bị tai biến nếu được cấp cứu kịp thời sẽ có thể qua khỏi cơn nguy kịch, tránh nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, sau đó họ dễ phải đối mặt với những di chứng nặng nề như: liệt nửa người, méo miệng, suy giảm trí nhớ, trầm cảm,…
Theo thống kê hiện nay, có khoảng:
-20-30% bệnh nhân mắc tai biến trong vòng 1 năm có thể tự đi lại được.
-20-25% có thể hoạt động nhưng cần sự hỗ trợ của người khác.
-15-25% bệnh nhân tai biến bị liệt và phụ thuộc sự hỗ trợ của người thân hoàn toàn.
Ngay sau khi được cấp cứu, nếu bệnh nhân tai biến xuất hiện các di chứng thì nên điều trị vật lý trị liệu càng sớm càng tốt, kể cả đang nằm trên giường bệnh. Các bài tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến thường sẽ tập trung củng cố bộ não cũng như các chi của người bệnh. Phương pháp này sẽ giúp người bệnh phục hồi các chức năng vận động, duy trì máu huyết lưu thông cũng như lực của cơ.
Đối với người bị liệt nửa người, việc tập luyện cũng giúp giảm nguy cơ mắc các tình trạng như loét da do nằm lâu, viêm phổi,… Bên cạnh đó, nếu tập vật lý trị liệu đúng cách sẽ tạo hiệu quả tốt cả về mặt thể chất lẫn tinh thần cho bệnh nhân. Họ sẽ cảm thấy thoải mái, được hòa nhập với cuộc sống bình thường, hạn chế nguy cơ bị trầm cảm.
Khi kết hợp những bài tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến với chế độ dinh dưỡng, cùng điều trị nội khoa sẽ giúp phục hồi nhanh chóng, ngăn ngừa bệnh tái phát hiệu quả. Tuy nhiên, mức độ phục hồi của mỗi bệnh nhân sẽ khác nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: độ tuổi, tình trạng sức khỏe, mức độ bệnh,…
2. Quá trình tập vật lý trị liệu đối với bệnh nhân tai biến mạch máu não
Dưới đây là các giai đoạn cơ bản và lưu ý của quá trình tập vật lý trị liệu cho bệnh nhân mắc tai biến mạch máu não mà bạn nên biết:
2.1. Cải thiện tinh thần
Phần đầu tiên trong bài tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến đó là cải thiện tinh thần. Cụ thể, người bệnh cần thường xuyên tưởng tượng về những sự chuyển động của bộ phận bị yếu, khó hoạt động, thậm chí là liệt. Việc này sẽ giúp kích thích hoạt tính dẻo dai của bộ phận đó, giống như chúng thực sự đang hoạt động.
2.2. Giai đoạn đầu
Trong giai đoạn này, người bệnh mắc tai biến còn yếu nên sẽ cần thực hiện những bài tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến nhẹ nhàng, đều đặn hàng ngày như:
-Tập lăn nghiêng sang 2 bên: Bệnh nhân thực hiện bài tập này ở tư thế nằm ngửa. Người thân hỗ trợ nâng tay, chân bị liệt của bệnh nhân lên, đưa ra phía trước. Sau đó, lăn người bệnh về phía cơ thể không bị liệt.
-Tập vận động vai, tay: Bệnh nhân nằm ngửa, 2 tay chạm nhau, cánh tay giữ thẳng. Hai tay người bệnh đưa ra phía trước, rồi đưa cao lên đầu, đưa xuống dưới phía chân. Lưu ý, việc tập vai tay nếu càng đưa tay ra xa thì càng tốt.
-Tập dồn trọng lượng lên chân liệt: Người bệnh đứng thẳng để trọng lượng cơ thể dồn đều lên 2 chân. Người hỗ trợ bệnh nhân tập luyện đứng về phía bên chân liệt, giúp người bệnh đưa tay duỗi thẳng sang ngang, song song với mặt đất. Sau đó, người bệnh chuyển và dồn trọng lực sang bên chân liệt, chân còn lại bước lên 1 vật cao khoảng 15-20 cm.
2.3. Giai đoạn sau
Sau một thời gian đã luyện tập những bài tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến như trên, chúng ta nên để bệnh nhân kết hợp luyện tập ở những tư thế khác nhau. Ví dụ như: chuyển từ tư thế nằm sang quỳ chống tay, tập đứng lên, đi lại,… Khi tập người bệnh nên thở sâu và đều.
Đặc biệt, trong quá trình tập luyện cần lưu ý tránh tình trạng co cứng cơ, co rút khớp vai, cổ tay, khuỷu tay ở bệnh nhân. Chỉ nên để người bệnh tập ở mức độ vừa phải.
2.4. Phòng ngừa co rút khớp vai
Để phòng ngừa co rút khớp vai, chúng ta có thể áp dụng bài tập sau:
-Để bệnh nhân nằm ngửa, hai tay đan nhau, ngón tay bị liệt ở phía ngoài.
-Duỗi thẳng 2 tay ra phía trước, sau đó đưa lên cao quá đầu.
-Khi tay chạm mặt giường thì đưa tay xuống phía chân.
2.5. Phòng ngừa khuỷu tay, cổ tay và ngón tay bị co rút
-Bài tập 1: Bệnh nhân tai biến đứng cạnh bàn, ngón tay đan xen vào nhau. Sau đó lòng bàn tay ngửa lên và áp xuống mặt bàn. Người bệnh duỗi thẳng tay, người ngả nhẹ về phía trước, dồn trọng lực vào 2 tay để khớp cổ tay được duỗi nhiều nhất.
-Bài tập 2: Người bệnh ngồi trên giường, lấy tay bình thường làm duỗi các ngón tay và cổ tay bên bị liệt. Sau đó, giữ khớp khuỷu tay bên liệt duỗi thẳng, rồi nghiêng người sang bên liệt để dồn trọng lượng cơ thể lên tay đó.
-Bài tập 3: Bệnh nhân đan các ngón tay vào nhau, đưa bàn tay lên sát cằm và duỗi cổ tay tối đa. Người bệnh có thể tựa tay vào cằm, má rồi giữ yên trong thời gian lâu.
2.6. Phòng ngừa co cứng chân ở tư thế duỗi
Bài tập này được thực hiện khi bệnh nhân nằm ngửa, ngón tay đan vào nhau. Sau đó, người bệnh co 2 gối, vòng 2 tay qua gối. Tiếp đó, bệnh nhân kéo gối về phía ngực đồng thời nâng đầu lên, rồi về vị trí như lúc đầu.
2.7. Phòng ngừa co rút gân gót và gấp ngón chân
Phía dưới ngón chân bị liệt của bệnh nhân chúng ta đặt một cuộn băng thun. Sau đó, người bệnh đứng lên, di chuyển chân lành ra phía trước, phía sau. Với những ai chưa đứng vững thì có thể vịn vào một chỗ cố định nào đó.
Lưu ý, các bài tập vật lý trị liệu trị bệnh tai biến nên được tập đúng cách ít nhất từ 3-6 tháng. Trong khoảng thời gian này nếu tập luyện tích cực sẽ giúp vùng não bị tổn thương phục hồi lại nhanh chóng. Tuy nhiên, việc tập luyện vẫn nên duy trì đều đặn và kéo dài sau đó để cơ thể bệnh nhân luôn được hoạt động.
Bên cạnh thực hiện các bài tập vật lý trị liệu, người mắc tai biến mạch máu não cũng nên kết hợp sử dụng những sản phẩm hỗ trợ hồi phục di chứng tai biến. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại khác nhau, song sản phẩm có thành phần chính gồm: Ginkgo biloba, cao Blueberry, Chondroitin, Pyridoxine kết hợp với các thành phần tiền vitamin B1, B2, B6 đang được rất nhiều chuyên gia khuyên dùng, cũng như nhiều người lựa chọn. Một số ưu điểm của sản phẩm này đó là:
Thành phần được chọn lọc có công dụng hiệu quả, cụ thể:
-Ginkgo biloba: giúp tăng tuần hoàn não, tốt cho các bệnh về máu và vấn đề trí não, hạn chế tình trạng đông máu.
-Cao Blueberry: có công dụng ngăn chặn các bệnh về tim mạch, điều chỉnh và ổn định huyết áp, cải thiện sức khỏe hệ thần kinh của người bệnh.
-Chondroitin: giúp hàn gắn các màng dây thần kinh, hạn chế tổn thương dây thần kinh.
-Các thành phần tiền vitamin B1, B2, B6: đóng vai trò kích thích sự phục hồi của dây thần kinh diễn ra nhanh chóng hơn. Cùng với đó, những chất này cũng góp phần làm hạn chế bệnh nhân bị suy giảm nhận thức, trí nhớ.
Sản phẩm được bào chế từ các thảo dược thiên nhiên đảm bảo an toàn, lành tính, không gây tác dụng phụ cho người sử dụng. Ví dụ như: Cao Blueberry được chiết xuất từ quả việt quất, hay Ginkgo biloba chiết xuất từ cao chế của lá cây bạch quả.
Không chỉ có tác dụng hỗ trợ cải thiện, giảm các di chứng do bệnh tai biến gây ra, sản phẩm chứa những thành phần trên còn là phương pháp hữu hiệu để ngăn ngừa bệnh tái phát.
Ngoài ra, bạn cũng nên lắng nghe PGS.TS Trần Đình Ngạn, Nguyên Chủ nhiệm khoa Tim thận khớp nội tiết, Nguyên PGĐ Viện Quân y 103 tư vấn cách phòng ngừa hiệu quả và phục hồi tốt nhất nếu chẳng may bị tai biến mạch máu não, đột quỵ hiệu quả TẠI ĐÂY.
Trên đây là tổng hợp các bài tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến, cùng lưu ý cần biết trong quá trình tập luyện. Mong rằng bài viết đã đem tới nhiều thông tin hữu ích và giúp bạn đọc có phương pháp điều trị, ngăn ngừa căn bệnh nguy hiểm này tốt nhất.
