Tai biến mạch máu não hiện này là căn bệnh phổ biến không chỉ ở người lớn tuổi mà ngay cả những người trẻ cũng có thể gặp phải. Vậy tai biến mạch máu não để lại những di chứng gì? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
1. Nguyên nhân tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não xảy ra do rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó bất kỳ nguyên nhân nào gây ra suy giảm chức năng bộ não hay tai biến nói chung đều sẽ dẫn đến tai biến mạch máu não nặng. Tuy nhiên, những nguyên nhân chính có thể dẫn đến tai biến mạch máu não có thể kể đến như sau:
-Do bệnh xơ vữa động mạch với sự tích tụ các mảng bám bên trong lòng mạch máu.
-Bệnh nhân có máu dễ bị vón cục do các yếu tố về di truyền.
-Bệnh nhân bị huyết áp cao, dẫn đến tổn thương động mạch.
-Bệnh nhân có tiền sử bị các bệnh liên quan đến tim mạch, chẳng hạn như rối loạn nhịp tim, có thể tăng khả năng hình thành các cục máu đông.
-Bệnh nhân bị tiểu đường với quá nhiều glucose trong máu, có thể dẫn đến xuất hiện các cục máu đông.
-Bệnh nhân ít vận động và lười tập thể dục, để cơ thể béo phì, bên cạnh đó còn đi kèm với bệnh tiểu đường, huyết áp cao và xơ vữa động mạch.
-Sử dụng thuốc lá cũng là nguyên nhân dẫn đến tai biến mạch máu não, bởi các chất độc hại trong thuốc lá có thể làm hỏng các mạch máu.
-Uống quá nhiều rượu sẽ làm tăng huyết áp và có thể gây ra xơ vữa động mạch.
-Người có chế độ ăn uống không lành mạnh, chẳng hạn như ăn quá nhiều muối (có thể dẫn đến huyết áp cao) hoặc ăn nhiều chất béo có hại (có thể dẫn đến xơ vữa động mạch).
2. Các di chứng tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não đôi khi có thể gây ra các di chứng tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào thời gian não thiếu máu và các phần bị ảnh hưởng. Một số di chứng sau tai biến mạch máu não mà bệnh nhân có thể gặp phải:
2.1. Liệt nửa người hoặc bị yếu tay chân
Bệnh nhân có thể bị tê liệt một bên cơ thể, hoặc mất kiểm soát một số cơ nhất định. Ví dụ như bị tê liệt một bên mặt hoặc một bên cánh tay. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân kết hợp sử dụng các phương pháp vật lý trị liệu thì các di chứng này sẽ dần biến mất và bạn có thể vận động bình thường như: đi bộ, ăn uống và mặc quần áo….
2.2. Viêm loét da
Sau khi bị tai biến mạch máu não, bệnh nhân có thể gặp di chứng viêm loét da, do nằm lâu, tì lâu ở một chỗ. Có những trường hợp nặng có thể gây nhiễm trùng da, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Bởi vậy, khi chăm sóc bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, người nhà cần chú ý thay đổi tư thế thường xuyên cho bệnh nhân để họ cảm thấy thoải mái và hạn chế tình trạng viêm loét ở da.
2.3. Rối loạn xúc giác
Một di chứng khác sau tai biến mạch máu não đó chính là rối loạn xúc giác. Bệnh nhân bị rối loạn xúc giác sẽ có các biểu hiện như:
-Có cảm giác châm chích, ngứa râm ran bắt đầu từ đầu ngón tay, ngón chân.
-Cảm giác tê bì lan khắp cánh tay, chân của bệnh nhân. Thỉnh thoảng sẽ có cảm giác buốt, gây hạn chế trong vận động.
-Hay có cảm giác nóng rát hoặc lạnh trên bề mặt da.
2.4. Rối loạn cảm xúc và trầm cảm
Nguyên nhân chính dẫn đến việc bệnh nhân thường có di chứng rối loạn cảm xúc và trầm cảm sau tai biến mạch máu não đó chính là áp lực tâm lý khi biết sức khỏe mình đang dần đi xuống. Bên cạnh đó, nó còn xuất phát từ sự thay đổi sinh học trong cơ thể do tổn thương mạch máu não và tế bào.
Trong giai đoạn này, người bệnh thường hay cảm thấy thiếu an toàn trong sinh hoạt. Ngoài ra, thái độ chăm sóc, quan tâm của người thân cũng khiến họ cảm thấy mặc cảm vì bản thân mình vô dụng.
2.5. Rối loạn ngôn ngữ
Theo một nghiên cứu cho biết, sau tai biến có đến 40% trường hợp bệnh nhân bị rối loạn ngôn ngữ. Di chứng rối loạn ngôn ngữ do tổn thương não sẽ khiến giọng nói của bệnh nhân trở nên méo tiếng. Khi phát âm sẽ cảm giác như mất nguyên âm cuối từ, nói lắp, hoặc nói bập bẹ. Bệnh nhân bị chuyển giọng, nhịp điệu tiếng nói và âm điệu ngôn ngữ bị thay đổi.
Di chứng rối loạn ngôn ngữ sau tai biến sẽ khiến bệnh nhân cảm thấy khó khăn trong giao tiếp, từ đó dẫn đến những khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Việc không thể giao tiếp, nói chuyện với những người xung quanh cũng có thể khiến bệnh nhân sống khép nép, tự ti, trầm cảm.
2.6. Rối loạn đại – tiểu tiện
Đại – tiểu tiện không tự chủ cũng là một trong những di chứng thường thấy ở người bị tai biến. Chứng rối loạn đại – tiểu tiện thường do rối loạn cơ hệ tròn khi hệ thống thần kinh chỉ huy tiểu tiện bị ngưng trệ, dẫn đến việc bệnh nhân đi tiểu và đại tiện bị mất tử chủ, không ý thức. Bởi vậy trong thời gian này, người nhà chăm sóc bệnh nhân cần chú ý giữ gìn về sinh để tránh tình trạng viêm nhiễm xảy ra.
2.7. Rối loạn nuốt
Sau tai biến mạch máu não, có đến 52% bệnh nhân bị rối loạn nuốt. Một vài dấu hiệu để người nhà có thể phát hiện khi bệnh nhân bị rối loạn nuốt như:
-Khi ăn uống, đồ trong miệng hay bị rơi ra khỏi miệng, bệnh nhân thường xuyên bị chảy nước bọt.
-Khó khăn trong việc cắn, nhai, dùng lưỡi di chuyển thức ăn
-Bệnh nhân hay bị ho, sặc khi nuốt.
-Bệnh nhân bị thay đổi giọng nói, tốc độ nói thay đổi sau ăn.
2.8. Đau nhức đầu
Đau nhức đầu là một di chứng khá phổ biến đối với những bệnh nhân đã bị tai biến mạch máu não. Cơn đau đầu do di chứng của tai biến thường chỉ nằm ở một bên của não. Cơn đau sẽ đau theo cường độ từ nhẹ tới vừa, có thể kèm theo các triệu chứng khác như buồn nôn, chóng mặt. Nếu một người đã từng bị đau đầu trước đó, thì sau khi trải qua tai biến, cơn đau của họ có thể trở nên nghiêm trọng hơn.
2.9. Động kinh, co giật
Thông thường, di chứng động kinh, co giật sẽ thường xảy ra ở những người bị tai biến mạch máu não thể xuất huyết não và rất hiếm xảy ra với những người bị tai biến nhồi máu não. Di chứng động kinh, co giật thường sẽ chỉ kéo dài trong vài năm đầu rồi sẽ tự biến mất. Người có biến chứng co giật, động kinh sau tai biến không nên tự điều khiển các phương tiện giao thông vì có thể gây tai nạn đột ngột, ảnh hưởng đến bản thân và những người xung quanh.
2.10. Huyết khối tĩnh mạch
Huyết khối tĩnh mạch được hiểu đơn giản là cục máu đông hình thành bên trong tĩnh mạch. Triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch thường không rõ ràng và rất dễ nhầm lẫn với các biến chứng tai biến khác. Bởi vậy, người nhà cần quan sát kỹ nhưng dấu hiệu của di chứng huyết khối tĩnh mạch như sau:
-Chân sưng đau, phù nề, đau nhiều hơn khi đi lại, có vùng da bị chuyển sang màu xanh đen hoặc có màu sắc bất thường dưới chân.
-Có cảm giác vùng da bị huyết khối nóng hơn những vùng da khác.
-Một số dấu hiệu ít gặp khác: sốt, ho nhiều, đau ngực.
2.11. Suy giảm trí nhớ
Trải qua một cơn tai biến, trí nhớ của bệnh nhân cũng sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều. Những tế bào bị chết sau tai biến có thể khiến trí nhớ của bệnh nhân bị suy giảm và trở nên mờ nhạt. Bệnh nhân có thể bị lạc đường, quên mất việc mình định làm,… hoặc thậm chí là mất trí nhớ hoàn toàn.
2.12. Suy giảm thị lực
Suy giảm thị lực cũng là di chứng có đến 66% bệnh nhân sau tai biến gặp phải. Thông thường suy giảm thị lực sau tai biến sẽ có những mức độ nặng nhẹ khác nhau. Nhẹ thì có thể bị mờ một bên mắt, nhìn bị nhòe, nặng hơn thì có thể bị mù lòa. Hầu hết người bị suy giảm thị lực sau tai biến sẽ không thể phục hồi thị lực hoàn toàn.
2.13. Viêm phổi
Viêm phổi là một trong những biến chứng do tình trạng rối loạn nuốt sau tai biến gây nên. Di chứng rối loạn nuốt khiến cho phế quản bị ứ đọng đờm dãi, việc lưu thông đường thở kém, khiến cho bệnh nhân bị viêm phổi. Do đó, trong công tác chăm sóc bệnh nhân bị tai biến hàng ngày, người nhà cần chú ý đến việc vệ sinh răng miệng, làm sạch đờm rãi trong khoang miệng, cổ họng để không làm cản trở đường thở của bệnh nhân.
3. Biện pháp phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não
Để phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não, bệnh nhân cần và người nhà cần phải nắm rõ những nguyên tắc sau đây:
-Điều trị toàn diện bằng cách kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền, nhằm đảm bảo cho bệnh nhân có thể phục hồi nhanh chóng.
-Điều trị các bệnh lý đi kèm với tai biến mạch máu não như: tăng huyết áp, tim mạch, tiểu đường,…
-Điều trị và dự phòng biến chứng: Rối loạn chức năng bàng quang, nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm phổi, viêm loét da do tỳ đè,…
-Điều trị phòng ngừa đột quỵ tái diễn.
Bên cạnh đó, người nhà có thể cho bệnh nhân sử dụng những thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị phục hồi sau tai biến mạch máu não. Một số dưỡng chất có trong thực phẩm chức năng được nhiều gia đình sử dụng cho bệnh nhân như:
-Ginkgo Biloba: dưỡng chất có tác dụng hoạt huyết, tăng cường lưu thông máu não.
-Cao blueberry: cải thiện sức khỏe hệ thần kinh, ngăn ngừa các bệnh liên quan đến tim mạch.
-Tiền vitamin B1, B2, B6: giúp kích thích dây thần kinh phục hồi nhanh.
-Chondroitin: hàn gắn các màng dây thần kinh.
Người nhà có thể tìm hiểu các sản phẩm thực phẩm chức năng có chứa những thành phần trên để người bệnh sử dụng để hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tai biến mạch máu não tái phát.
Ngoài ra, để phòng ngừa bệnh tai biến mạch máu não và phục hồi sau tai biến tốt nhất. Hãy lắng nghe PGS.TS Trần Đình Ngạn, Nguyên Chủ nhiệm khoa Tim thận khớp nội tiết, Nguyên PGĐ Viện Quân y 103 tư vấn TẠI ĐÂY.
Hy vọng những thông tin về di chứng tai biến mạch máu não trên đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về căn bệnh nguy hiểm này. Từ có bảo vệ sức khỏe của mình và người thân trong gia đình. Chúc bạn sức khỏe!
